Asocijacija Spektra je u poneđeljak 26. juna 2022. godine predstavila Analizu izvještavanja o transrodnim osobama u štampanim, online i elektronskim medijima u Crnoj Gori za 2021. godinu na panel diskusiji čiji su govornici/e bili autor, dr Aleksa Milanović, docent Departmana za humanistiku i teoriju umjetnosti i medija u Srbiji, naša dugogodišnja saradnica, Paula Petričević, feministkinja i mirovna aktivistkinja, Mirjana Vlahović Andrijašević, genralna direktorka Direktorata za ljudska prava u Ministarstvu ljudskih i manjinskih prava, i novinarka Marija Pešić. Panelom je moderirao naš Jovan Džoli Ulićević.

Džoli je otvarajući panel naglasio da je ovogodišnja Analiza ukazala da postoji nezadovoljavajući stepen izvještavanja o transrodnim osobama, potpuna nezainteresovanost medija za interpolne osobe i pojava senzacionalističkih naslova predstavljeni su kao izuzetan problem, s obzirom da mediji predstavljaju važan faktor u borbi za ljudska prava i demokratizaciji društva.

„Dodatno smanjen je broj intervjua sa transrodnim osobama, što predstavlja problem u kontekstu smanjenja prostora da se naša mišljenja o različitim društvenim temama čuju i budu uzeta u obzir. uzimajući u obzir sve ove podatke, jasno je da mediji nemaju razumijevanja za činjenicu da su trans aktivisti i aktivistkinje, ali i sama trans zajednica građani i građanke Crne Gore kojih se tiču i teme koje nemaju direktne ili očigledne veze sa našim rodnim identitetima i ljudskim pravima koja su u vezi sa istima“, dodao je on tokom uvoda u diskusiju.

Dr Aleksa Milanović, već treću godinu za redom radi ovu analizu te je istakao da se u odnosu na prethodnu godinu pojavio trend pisanja o rodno nebinarnim osobama, ali da i tu vidimo negativan trend izvještavanja, s obzrom da se ovaj pojam iskuljučivo vezuje za holivudske poznate ličnosti (umjesto za obične ljude), čime se javnosti krivi slika o trans zajednici, jer se radi o visoko privilegovanim ličnostima što neminovno, vuče za sobom poruku ekscentričnosti i želje za privlačenjem pažnje (nerijetko su u pitanju problematične poznate ličnosti). Ovim se zaobilazi činjenica da su trans ljudi dio našeg društva, da žive među nama i da vode vrlo različite živote u odnosu na gore – pomenute osobe.

U 2021 godini u elektronskim medijima, Milanović je kazao da je 2019. godine na šest portala objavljeno 139 tekstova o transrodnim osobama, dok su 2021. godine objavljena 84 teksta. Najveći broj tekstova bio je prisutan tokom mjeseca juna kada je upućen poziv za učešće u organizacionom odboru Montenegro prajda, kao i tokom perioda Spektrine kampanje: „Moje je pravo da radim„, što isto kritikuje navodeći da je prisutan opšti manjak medijskog sadržaja koji je istraživačkog tipa.

Poručio je da bi mediji trebalo da posvete više pažnje temi transfobije, i da se ne fokusiraju samo na lični doživljaj sopstvenog identiteta.

Mirovna aktivistkinja i feministkinja, Paula Petričević, navela je da je neophodna istinska solidarnost, ne samo blanko solidarnost za koju je neophodno obrazovanje i poznavanje problematike da bi mediji i buduće generacije medija adekvatno izvještavali, te je pohvalila ovu Analizu i njene informativne aspekte, koji u krajnjem daju medijima do znanja šta je ispravno izvještavanje kada je ova tema u pitanju.

Novinarka Marija Pešić, čija biografija obiluje tekstovima koji se bave pravima manjinskih zajednica, navela je da mejnstrim mediji nemaju uvijek prostor da se bave temama marginalizovanih zajednica od prenatrpanosti svakodnevnog političkog sadržaja, dnevnim događanjima i saopštenjima, ali da često odbijaju objavu članaka na ovu temu napisanih od strane nezavisnih novinara/ki, jer, možda, po njenom mišljenju, bi se na taj način vidio nedostatak izvještavanja ovog tipa od strane mejnstrim medija i velikih medijskih kuća.

Navela je i da je edukacija ključ u većem nivou stručnosti, ali i zainteresovanosti za ovu temu.

Generalna direktorka Direktorata za ljudska prava, Mirjana Vlahović Andrijašević, ukazala je na nužnost aktivnih i odgovornih medija, te je podsjetila na podršku istih koja će biti neophodna prilikom pripreme za donošenje Zakona o pravnom prepoznavanju roda baziranom na samoodređenju, koji će omogućiti transorodnim osobama da promjene oznake pola u dokumentima i matični broj bez podvrgavanja medicinskim postpcima.

Od velikog broja pozvanih medija, događaju se pored PR centra, koji je događaj ispratio odazvala i Pobjeda, kao i Portal Kombinat koji je odradio video priču.